In België zitten meer dan 400.000 mensen ziek thuis. Dat komt overeen met 5% van de actieve bevolking tussen 20 en 65 jaar, goed voor een kost van 8 miljard euro per jaar. Voor Tommy Browaeys - vier jaar geleden getroffen door een burn-out - hebben ondernemingen, politiek en maatschappij een gedeelde verantwoordelijkheid. “We kunnen beter de handen in elkaar slaan dan de zwarte piet door te schuiven.” Vanuit zijn eigen ervaringen inspireert hij anderen rond burn-out, hoogsensitiviteit en persoonlijke ontwikkeling via zijn blog (waarjewerkelijkademt.be), boek (Wake-up Call) en workshops.
Ik ben noch wetenschapper noch therapeut. De medische diagnose van een burn-out moet gemaakt worden door de huisarts. In principe mag je ervan uitgaan dat een huisdokter jouw situatie goed kent. Vaak wordt een aantal termen – burn-out, bore-out en depressie – op één hoop gegooid. Naar mijn gevoel zijn het uitingen van een soort identiteitscrisis. Een bore-out is onderprikkeling, een burn-out is overprikkeling en bij een depressie snijden de symptomen nog dieper”, zegt Tommy Browaeys.
STERCK. Hoe ervaarde jij de periode waarin je geconfronteerd werd met een burn-out?
Tommy Browaeys: “Tijdens mijn identiteitscrisis worstelde ik met vragen als: ‘Wie ben ik?’ ‘Weet ik nog wat ik echt wil?’ Ik zat in een situatie waarin ik signalen van mijn lichaam en mijn omgeving negeerde. Hoe langer dat duurde, hoe dieper ik in de problemen kwam. Een burn-out is dikwijls werkgerelateerd. Zolang werk een energiebron is, zal er geen probleem zijn. Dat wordt het wel als werk een energievreter is. Maar ook je privéleven kan een belangrijke factor zijn.”
Werkgevers en werknemers moeten stoppen om mekaar te verwijten waar de schuld van een burn-out ligt.
STERCK. Heeft een burn-out een fysieke of een mentale oorzaak?
Tommy Browaeys: “Het hangt samen: gezonde geest en gezond lichaam. In de beginfase had ik geen fysieke problemen, de aanloop was eerder mentaal. Ik kwam in een context waar ik geen controle meer over had. Controle heb ik altijd heel belangrijk gevonden, zowel over de context als over mezelf. Ik heb steeds veel gesport en mijn goede fysieke conditie hield me mentaal lange tijd overeind tijdens de maanden richting mijn ‘crash’. Door te sporten vluchtte ik weg van negatieve gedachten of van keuzes die ik maakte. Op den duur kon ik echter niets meer loslaten, maakte ik mezelf verwijten rond wat ik mezelf en anderen aandeed. Ik ben van nature altijd al introvert geweest. Gekoppeld aan een hoge sensitiviteit en in plaats van gevoelens te ventileren, ging ik me nog meer afsluiten. Mijn intuïtie werd een vicieuze cirkel van 'gedachtepropaganda’: wat mijn veronderstellingen voedde, nam ik aan als waar en de rest duwde ik weg. Ik raakte het vertrouwen kwijt in mezelf, anderen en situaties, ik zag geen perspectief meer. Voor mijn gevoel veranderde keuzevrijheid in keuzestress, ik durfde niets meer te beslissen. En dat had ook zijn impact op mijn lichaam.”
STERCK. Kan je hervallen in een burn-out?
Tommy Browaeys: “Absoluut. Ik probeerde na één maand door te starten, maar dat was duidelijk te vroeg, waardoor zoals bij een aardbeving in zee de tsunami nadien kwam. Mensen die terug aan de slag gaan blijven beter trouw aan zichzelf, dat is een blijvend aandachtspunt. Net als luisteren naar je lichaam.”
STERCK. De problematiek van burn-out treft zowel werkgevers als werknemers. Wat verbindt hen daarbij?
Tommy Browaeys: “Bedrijven schrijven missieteksten, maar ook werknemers gaan beter uit van een persoonlijke missie rond hun waarden, kwaliteiten en rol in de maatschappij. Als die twee missies niet ‘matchen’ heeft een individu de vrijheid om iets te kiezen wat hem wel ligt. Te vaak belanden mensen in een gouden kooi omdat ze te veel compromissen hebben gesloten.”
De visie van Tommy Browaeys is gekoppeld aan vijf - idealistische - drijfveren: mensen willen goed zijn in iets; ze hebben de vrijheid (autonomie) om dat te doen; ze krijgen er waardering voor; ze vinden verbondenheid; ze dienen een hoger doel. “Te veel mensen willen die vijf parameters terugvinden in één en dezelfde job, maar dat is niet altijd realistisch. Ik haal voor viervijfde energie uit mijn baan en eenvijfde uit nevenactiviteiten. Het belangrijkste voor je evenwicht is om een juiste kruissnelheid te vinden. Als je bij het sporten of andere activiteiten te diep gaat, betaal je daar op een gegeven moment een prijs voor. Ook in het bedrijfsleven heeft iedereen zijn eigen kruissnelheid.”
Burn-out bespreekbaar maken
STERCK. Rond burn-out bestaan heel wat vooroordelen en verwijten. Hoe kunnen we de problematiek bespreekbaar maken?
Tommy Browaeys: “Van Roland Duchatelet is de gevleugelde uitspraak: “De meeste burn-outers zijn fakers.” Op die manier komen we uiteraard geen stap verder. De meeste mensen die ziek thuis zitten, zouden maar wat graag terug aan de slag gaan en ervaren dat als een kaakslag. Niet alle ondernemingen zijn overigens even trouw aan hun mooie missie als de cijfers onder druk staan en faken ook wel eens. Werkgevers en werknemers moeten stoppen om mekaar te verwijten waar de schuld van een burn-out ligt en de handen in elkaar slaan. Bedrijven moeten nog meer investeren in begeleiding en de ervaring gebruiken van medewerkers die ooit gecrasht zijn, om terug tot een integratie te komen.”
STERCK. Wat is de kern van de boodschap die jij mensen wil meegeven?
Tommy Browaeys: “Vanuit mijn eigen ervaring probeer ik mensen een spiegel voor te houden. Herkenbaarheid werkt bevrijdend, net als begrip. Ik wil eraan meewerken om het fenomeen burn-out uit de wereld te helpen en het bewustzijn rond hoogsensitiviteit te verhogen. Ik kan mensen niets leren want uiteindelijk weten de meeste mensen wel wat er speelt. Je moet wel de moed hebben om iets te doen met wat je weet. De belangrijkste boodschap die ik wil uitdragen is authenticiteit, verbondenheid en verzoening. Ik geloof niet in polariseren, dat helpt niemand bij een burn-out.”
Wake-up call
Witsand Uitgevers