Psychosociale problemen zoals burn-out, depressie of angststoornissen zijn wijd verspreid op de werkvloer. Uit onderzoek van Mensura blijkt dat de meeste Belgische ondernemingen de problematiek erkennen, maar slechts één op drie beschikt over een psychosociaal preventieplan.
Er is nood aan structurele aandacht en opvang voor psychosociale problematiek van werknemers (‘Eerste hulp bij mentale problemen zou overal ingeburgerd moeten zijn’) Ze hebben immers een grote impact op het welzijn van medewerkers, zetten productiviteit onder druk en leiden vaak tot (langdurige) uitval.
Bron van verzuim
Aan de hand van een telefonische werkgeversbevraging van ruim 500 zaakvoerders en hr-verantwoordelijken brengt Mensura in kaart waar het schoentje knelt. 70% van de bedrijven die de oorzaken van verzuim kennen geeft aan dat mentale problemen een bron van uitval zijn. Hoe meer werknemers, hoe duidelijker: vanaf meer dan 100 werknemers is dat bijna zonder uitzondering een factor van verzuim (98%).
Gevraagd naar het soort psychosociale problemen, blijken burn-out en stress de grootste boosdoeners (80%), gevolgd door privéproblemen zoals scheiding of rouw (70%) en depressie (59%). Een kleine 25% noemt ook conflicten, pesten of verslaving.
Organisaties ondergaan het probleem
De problematiek blijft dus niet onder de radar. In schril contrast daarmee staat de aanpak: slechts één op drie organisaties heeft vandaag een preventieplan rond mentale problemen. Dat zou nochtans een logische uitkomst (moeten) zijn van de - verplichte - psychosociale risicoanalyse. Zeker in het kmo-landschap is dat eerder regel dan uitzondering. Daar heeft goed 80% geen dergelijk plan.
Vier op tien ondernemingen acht zich bovendien niet in staat om zelf een psychosociaal preventiebeleid op te zetten. Bij kmo’s is dat ongeveer de helft, maar ook grotere ondernemingen worstelen ermee (101-500 werknemers: 32%, meer dan 500 werknemers: 20%). Driekwart zou hiervoor wel aankloppen bij hun externe dienst.
Opleiding als duurzame investering
65% vindt dat leidinggevenden in staat moeten zijn om een persoonlijk gesprek te voeren met werknemers in moeilijkheden en hen kunnen doorverwijzen naar professionele hulp. Toch blijken leidinggevenden vaak niet getraind om signalen te herkennen van psychosociale problemen.
7 op 10 organisaties hebben gelukkig wel een vertrouwenspersoon in huis. Een vertrouwenspersoon heeft zijn deur openstaan voor wie de stap durft zetten om over problemen te praten. Maar leidinggevenden, de oren en ogen op elke afdeling, moeten een stap verder kunnen gaan en proactief mentale problemen detecteren. Als zij tijdig schakelen (lees: problemen (h)erkennen, een luisterend oor bieden, doorverwijzen indien nodig), kunnen ze de kentering inzetten en uitval voorkomen.
Geen tijd te verliezen
Maar zover zijn we nog lang niet. Op de werkvloer wordt nog te gemakkelijk in een wijde boog om mentale problemen heen gelopen. Het is nochtans goedkoper en minder belastend om in preventieve acties en opleidingen te voorzien dan om de kost en de ongemakken van langdurige afwezigheid te dragen. Organisaties die niet langer wegkijken, maar snel, gepast en structureel handelen, doen hun voordeel in de strijd tegen vermijdbaar verzuim.
Alertheid voor privéproblemen van werknemers
Een sterfgeval, een scheiding, financiële moeilijkheden, … Als werkgever laat u zich wellicht liever niet in met de privéproblemen van medewerkers. Nochtans hebben moeilijke thuissituaties ook een impact op de werkvloer. Hoe kunnen organisaties daar verantwoord en respectvol mee omgaan?
Geen gescheiden werelden
Werk en privé zijn geen gescheiden werelden: wat thuis gebeurt, heeft een impact op het werk, en omgekeerd. De misvatting bestaat dat een burn-out per definitie het gevolg is van de werksituatie en een depressie wortelt in persoonlijke omstandigheden. Maar dat hoeft helemaal niet het geval te zijn. Een burn-out is een energiestoornis, waar zowel een werkagenda als een hectisch leven naast het werk kan toe bijdragen.
Eén ding staat vast: ook bij een probleem in de thuissituatie kunt u als leidinggevende waardevolle ondersteuning bieden.
Wacht niet tot het te laat is
Door aandacht te hebben voor de impact van privéproblemen op uw medewerkers:
- krijgt u inzicht in de mentale moeilijkheden waar uw medewerkers mee kampen, thuis en op het werk, en weet u ze zo beter aan te pakken;
- vermijdt u dat situaties escaleren en dringt u uitval terug;
- voelen medewerkers zich gesteund en begrepen;
- toont u bekommerd te zijn om het welzijn van medewerkers.
Benieuwd hoe u concreet mentale problemen op de werkvloer kunt aanpakken? U leest er alles over op www.mensura.be/ehmp