Kempense Ondernemingszin

Werk in eigen streek en de mobiliteitsproblematiek: dat zijn de verbindende thema’s die de burgemeesters van Malle, Zoersel, Schilde en Brecht aanbelangen. In de vier Kempense gemeenten staat ondernemingszin hoog in het vaandel. De vraag naar nieuwe kmo-zones is er veel groter dan het aanbod.

Harry Hendrickx: “Malle is een economisch knooppunt tussen Antwerpen en Turnhout, wat ons de mogelijkheid en de plicht biedt om economische ontwikkelingen te realiseren. We beschikken over diverse bedrijventerreinen, goed voor circa 120 ondernemingen en een tewerkstelling van 5.000 arbeidsplaatsen. De arbeidsplaatsen in de diverse scholen en de 1.420 zelfstandigen in de gemeente zijn hier nog niet bijgeteld. Wij tellen nog 64 landbouwbedrijven die circa 40% van onze grondoppervlakte kleuren. Voorts telt Malle een aantal verzorgingsinstellingen en enkele revalidatiecentra. De arbeidsgraad ligt zeer hoog met een jobratio van 86,6%.

Momenteel lopen er twee aanvragen voor uitbreiding van de site Hooybergh met circa 10 hectare en de site Mintjens voor een uitbreiding met circa 15 hectare. Daarnaast zijn er nog gebieden die kunnen aangesneden worden, maar daarmee willen we nog even wachten. De nood aan nieuwe bedrijfsterreinen is overigens zeer groot, want een drietal ondernemingen vertrok uit Malle omdat ze niet meer konden uitbreiden op hun huidige sites. Uitbreiding van industriezones is niet evident, we kijken aan tegen een berg administratieve verplichtingen en Europese regels. Op de site Hooybergh moeten we onder meer een onderzoek doen naar de aanwezigheid van vleermuizen.”

Liesbeth Verstreken: “We beschikken over slechts één ontwikkelde kmo-zone Kwikaard, met bekende namen als Bouwmaterialen Van Pelt en Ecomat. De grootste werkgevers in onze gemeente zijn psychiatrische en zorginstellingen waaronder PC Bethanië, dementiekliniek Joostens, Monnikenheide, Halmolen en diverse woonzorgcentra. Vorige week opende nog het vernieuwde Diagnosecentrum Voorkempen in Zoersel, een volwaardige polikliniek opgericht en beheerd door huisartsen en andere medische specialisten. Wij hebben onderzoek gedaan naar uitbreidingsmogelijkheden voor kmo-zones rond de op- en afritten aan de E34, maar daar botsten we op beperkingen vanwege de nabijheid van het natuurgebied Zoersel bos. Een mogelijkheid zou eventueel een bedrijvenzone zijn aangrenzend aan de ­kmo-zone De Schaaf-Delften in Malle, maar die is ­afhankelijk van de komst van een ­omleidingsweg rond Zoersel.”

De arbeidsgraad in Malle ligt zeer hoog, we kennen nauwelijks werkloosheid in onze gemeente.

Dirk Bauwens: “Het economische landschap in Schilde ziet er dan weer helemaal anders uit. Ook wij beschikken niet over kmo-zones, enkel over een ambachtelijke zone aan de Turnhoutsebaan die uitgegroeid is tot een retailzone. We zijn momenteel bezig met de opmaak van een RUP "Turnhoutsebaan Oost" voor een kmo-zone, deel kmo en deel retail, vooral bestemd voor lokale zelfstandigen die op zoek zijn naar ruimte. Ze waren traditioneel in de dorpskern gevestigd, maar zijn nu zone­vreemd. Schilde is vooral een groene gemeente met een residentieel karakter. Onze sterkte is de detailhandel, met diverse gespecialiseerde ­winkels met een aantrekkingskracht tot ­buiten de regio. Naast retail telt Schilde een groot aantal ­zelfstandigen en vrije beroepen.”

Sven Deckers: “Ondanks de ligging aan de E19 en diverse andere troeven is Brecht nooit erkend geworden als ­economisch knooppunt in het Gewestelijk Structuurplan Vlaanderen. Dat is uiteraard een beslissing uit het verleden, maar het ontneemt ons nu wel een aantal ­opportuniteiten. Wij beschikken over de kmo-­zones Oosterveld in ­Sint-Job en De Ring in Brecht. Momenteel werken we aan de ­ontwikkeling van kmo-zone Coertjens in samenwerking met IGEAN. Het betreft de activering van leegstaande ­bedrijventerreinen. De vraag is ­echter veel groter dan het ­aanbod. Voorts zijn we in gesprek met de POM om de kmo-zone Oosterveld verder uit te breiden, zowel op het grondgebied van Brecht als Schoten. Brecht is een bedrijvige gemeente met circa 3.700 actieve ondernemingsnummers. Niet te vergeten: 45% van onze oppervlakte is ­ingekleurd als landbouwgrond. De landbouw vertegenwoordigt dus ook een belangrijke economische activiteit.”

Toerisme

STERCK. Wat zijn de toeristische troeven van jullie gemeenten?

Liesbeth Verstreken: “Wij maken deel uit van het toeristisch samenwerkingsverband ‘Land van Playsantiën vzw’ tussen de gemeenten Lille, Malle, Ranst, Zandhoven en Zoersel. De bedoeling van de vzw is om samen met Toerisme Provincie Antwerpen het toerisme en de recreatie in onze gemeenten te stimuleren. Door de krachten te bundelen, kunnen we het aanbod optimaliseren, de middelen efficiënter inzetten en alle vrijwilligers beter ondersteunen.”

Dirk Bauwens: “Wij zijn nog geen lid, maar we bekijken of we kunnen aansluiten bij Land van Playsantiën.”

Harry Hendrickx: “Eén van de ambtenaren van onze toeristische dienst werkt deeltijds voor de vzw Land van Playsantiën. We mogen het belang van toerisme niet onderschatten: jaar na jaar merken we een stijging van het aantal verblijven in onze gemeente.”

De belangrijkste werkgevers in Zoersel zijn diverse psychiatrische en zorginstellingen.

Lokale handelskernen

STERCK. Wat zijn de belangrijkste ­uitdagingen op het niveau van de lokale handelskernen?

Sven Deckers: “Elke lokale handelaar ondervindt momenteel hinder van e-commerce, in Brecht is dat niet anders. De belangrijkste uitdaging is: hoe krijgen we onze eigen mensen terug naar lokale handelaars en hoe kunnen we onze winkel­kernen terug doen opleven? Eén van de antwoorden daarop is kernversterking en verdichting van de handelskernen. Wij nemen daar nu al initiatieven voor, maar dat is toch vooral ook een langetermijnoefening. Eén van de zaken daarbij is het parkeerbeleid, aangepast aan de behoeften van het winkelpubliek en de handelaars. In Brecht zijn er wellicht minder handelspanden dan in de omliggende gemeente, de leegstand is bij ons wel minimaal.”

Dirk Bauwens: “In Schilde was er lange tijd sprake van een concurrentie tussen de handelaars van de Markt en het Centrum. In de vorige legislatuur slaagden we erin om een verzoening tot stand te brengen, wat leidde tot de opmaak van een kleinhandelsconvenant. Ook onze handelaars pleiten voor kernversterking om het merk Schilde te promoten. Wij zullen daarom een centrummanager aanstellen die de coördinatie voor zijn rekening neemt en als tussenpersoon fungeert tussen de handelaars en het gemeentebestuur. Zoals elke gemeente kampen we helaas ook met leegstand. Samen met het Agentschap Wegen & Verkeer maken we momenteel een ­oefening rond de heraanleg van de Turnhoutsebaan waar de meeste winkels zijn gelegen.”

Liesbeth Verstreken: “De kern van Sint-Antonius beschikt over een zeer levendige ondernemersvereniging, maar Zoersel centrum heeft veel te lijden onder het drukke verkeer. Wij kijken al jaren uit naar een omleidingsweg rond Zoersel, zodat we de kern terug leefbaar en economisch aantrekkelijk kunnen maken. De leegstand is eerder beperkt. We zien wel een verschuiving van winkels naar diensten in onze gemeente.”

Harry Hendrickx: “Bij ons spreken we over twee handelskernen: Oost- en Westmalle. In 2018 telden wij 321 handels­panden met een leegstand van circa 10%. Dat is toch aan de hoge kant. Buurtwinkels verdwijnen door de komst van ketens. Daarnaast speelt de hoge huur een rol. Voorts is de administratieve last veel te hoog. Wij doen een beroep op een detailhandelcoach van de provincie Antwerpen. Eén van de instrumenten is het afbakenen van winkelgebieden. Via ruimtelijke ordening kunnen wij een sturend beleid voeren. In ons bestuursakkoord voorzien wij ook geldelijke ondersteuning voor startende ondernemingen.”

Schilde is toch vooral een groene gemeente met een residentieel karakter en een uitgebreid aanbod aan retail.

Werkgelegenheid versterken

STERCK. Over welke instrumenten beschikken jullie wat betreft werkgelegenheid?

Sven Deckers: “Als gemeente doen we er alles aan om lokale werkgelegenheid te stimuleren. We overleggen regelmatig met de ondernemingen. De belangrijkste uitdaging daarbij is het vinden van een oplossing voor zonevreemde bedrijven.”

Dirk Bauwens: “Wij participeren in een globaal overlegplatform, de GKVR (Gemeentelijke kmo- en vrije beroepenraad). Thema’s die aan bod komen betreffen onder meer mobiliteit en infrastructuur. Bij startende ondernemingen is er momenteel een grote vraag naar flexibele werkplekken, ook al vanwege de mobiliteitsproblematiek.”

Liesbeth Verstreken: “Wij onderzoeken ook de mogelijkheden voor flexplekken. Daarnaast organiseren wij een jaarlijkse jobbeurs samen met Malle en Zandhoven. Zo’n beurs is belangrijk om werk in eigen streek te kunnen vinden. Het aanbod is zeer divers. In onze gemeente gaat het vooral om zorgberoepen, maar ook technische profielen zijn gegeerd. De gemeente Zoersel zet ook in op trajectbegeleiding van werknemers die niet zonder specifieke begeleiding actief kunnen zijn in de reguliere arbeidsmarkt. Wij begeleiden hen dan mee naar een nieuwe/aangepaste job. Voorts stellen wij in het gemeentehuis een ruimte ter beschikking voor de VDAB, waar zowel werkzoekenden als ondernemingen terechtkunnen.”

Harry Hendrickx: “In Malle is zowel een ondernemersraad als een middenstandsraad actief. In de ondernemersraad zijn verschillende werkgroepen actief rond bewaking en beveiliging van bedrijven, samenaankoop van energie, ... Ook scholenbezoeken worden georganiseerd vanuit de ondernemersraad om de aantrekkingskracht van technische beroepen te verhogen. De middenstandsraad richt zich vooral op de ­detailhandel met eindejaars- en lente­acties. Hangijzers waren onder meer de herinrichting van de Antwerpse Steenweg en zopas de herinrichting van het Dorpsplein en de Hoogstraatsebaan.”

Mobiliteit

STERCK. Wat zijn de voornaamste uitdagingen op het vlak van mobiliteit?

Liesbeth Verstreken: “Zoersel is al decennialang vragende partij voor een omleidingsweg rond de gemeente. De ­huidige, zeer drukke N14 loopt dwars door de dorpskern van Zoersel, wat een zware impact heeft op de verkeersveiligheid en de leefbaarheid. De aanleg van een omleidingsweg zou het centrum kunnen ontlasten van die verkeersdrukte en zorgen voor een vlottere mobiliteit in de regio. Momenteel zijn de onteigeningsprocedures voor het project nog steeds lopende; 13 van de 81 onteigeningsprocedures werden afgerond. Momenteel is er een nieuw plan in opmaak, wij kijken uit naar de resultaten.”

Dirk Bauwens: “In Schilde zorgt de doortocht en inrichting van de N12 voor heel wat drukte en overlast in het centrum. Bij een herinrichting willen wij niet dat er parkeerplaatsen verdwijnen zolang er geen andere alternatieve, publieke parkeergelegenheid bijkomt. Het komt er vooral op aan om mobiliteit niet langer meer als een gemeentelijk probleem te zien, maar te bekijken op een hoger niveau met verschillende stakeholders.”

Een vrachtwagen hoort niet thuis in een dorpskern. Maar een kilometerheffing zal de problemen van het vrachtverkeer niet oplossen.

Harry Hendrickx: “Doorheen Malle lopen drie gewestwegen: N12, N14 en N163. Uiteraard zorgt dat voor overlast aan verkeer, vooral ook van vrachtwagens. De voorstellen die nu gelanceerd worden rond kilometerheffing voor vrachtwagens op de autosnelwegen zullen een averechts effect hebben, want vrachtwagenchauffeurs zullen dan opteren om rond te rijden langs gewestwegen. Een omleidingsweg rond Malle en Zoersel zou op dat vlak soelaas kunnen bieden.”

Liesbeth Verstreken: “Maatschappelijk is het steeds moeilijker om ­openbare ruimte aan te snijden. Reservatiestroken die geruime tijd geleden werden uitgetekend vormen een bron van conflicten. De tegenstand tegen nieuwe wegen is groot bij wie de gereserveerde ­gebieden negeerde (of bij wie rechtstreeks getroffen wordt).”

Sven Deckers: “Het probleem met vrachtwagenverkeer moet je genuanceerd benaderen. Veel alternatieven zoals openbaar vervoer en vervoer over water zijn nog onvoldoende uitgebouwd. De laatste levering in de keten zal toch nog steeds moeten gebeuren door een vrachtwagen. Een vrachtwagen hoort inderdaad niet thuis in een dorpskern. Maar een kilometerheffing op gewestwegen zal de problemen van het vrachtverkeer niet oplossen. Werkgelegenheid in eigen streek kan voor een deel de oplossing van het mobiliteitsvraagstuk betekenen.”