In het hart van de Kempen ligt heel wat potentieel. Herentals combineert aangenaam en groen wonen met een brede waaier aan economische activiteiten. Mien Van Olmen draagt sinds begin 2019 de burgemeesterssjerp. Zij en haar ploeg zijn vastberaden om Herentals verder op de kaart te zetten als stad waar het goed leven én ondernemen is. Wanneer we bij haar langsgaan, is 2020 nog maar enkele dagen oud.
Het afgelopen jaar is heftig geweest”, vertelt Mien Van Olmen. “We hebben het eerste jaar van de legislatuur aangegrepen om een aantal dingen bij te sturen. Dat is niet altijd makkelijk geweest, want verandering brengt vaak weerstand met zich mee. We zijn ervan overtuigd dat het nu de goede richting uitgaat. In het nieuwe jaar hopen we veel moois te realiseren. Er zit nog heel wat in de pijplijn: we hebben al een bestuursakkoord en een meerjarenplan opgemaakt, maar nu gaan we echt van start.”
STERCK. Welke uitdagingen zijn er specifiek op economisch vlak?
Van Olmen: “Herentals staat bekend als een stad met veel tewerkstelling. Er zijn bijna 120 arbeidsplaatsen per 100 mensen op beroepsleeftijd. Vanwege de centrumligging heeft de stad een aanzuigeffect en de industrieterreinen bieden plaats aan grote ondernemingen. Tegelijk is er steeds meer een mismatch tussen de werknemers en het aanbod. De maakindustrie, met bijvoorbeeld Henrad en De Beukelaer, is aan het wegebben, waardoor laaggeschoolden moeilijker werk vinden. We willen hen aangename alternatieven bieden. Herentals heeft een mooie traditie in sociale tewerkstelling, dus daarop willen we inzetten.
Verder is het zaak om kwalitatief te groeien. Werkgevers besteden meer en meer aandacht aan duurzaamheid en maatschappelijke relevantie. We willen de nodige hefbomen aanreiken om hen te helpen in die transitie. Sowieso is Herentals groen en goed bereikbaar. Dat is een troef waarmee we bedrijven en werknemers kunnen aantrekken. We merken bijvoorbeeld dat ook creatieve ondernemers de weg naar hier vinden.”
Middenstand
STERCK. Van de grotere bedrijven naar de middenstand. Hoe vergaat het hen in Herentals?
Van Olmen: “Onze middenstand en horeca heeft het - net zoals elders - zeker niet gemakkelijk. Er is ook de concurrentie van baanwinkels en shoppingcentra. We hebben sterk ingezet op kernversterking, maar het blijft een uitdaging om leegstand tegen te gaan. Op dat vlak doen we het minder slecht dan andere steden, al is het een constant aandachtspunt. Het kernwinkelgebied rond het Hofkwartier en de Bovenrij floreert, maar de Zandstraat, de hoofdwinkelstraat, heeft te kampen met leegstand.”
STERCK. Hoe wilt u die uitdagingen aanpakken?
Van Olmen: “Met het nieuwe bestuur hebben we een tand bijgestoken om antwoorden te bieden. We hebben een nieuw overlegorgaan opgericht met het bestuur en de middenstand. Het budget dat ter beschikking van lokale middenstanders staat, is verviervoudigd. Nu willen we samen met hen doortastende maatregelen nemen. Zo willen we leegstand tegengaan en starters kansen geven. We hadden in de Zandstraat een pand gehuurd dat we ter beschikking stelden van startende ondernemingen, zoals pop-ups en creatieve bedrijven.
Daarnaast willen we een leegstaande school op de Bovenrij een nieuwe invulling geven. Ze zal plaats bieden aan een mix van kleine activiteiten, startende winkels en creatieve ondernemingen, zoals een fietsenatelier, een zetelmaker of een kleermaker. In Herentals hebben we unieke ondernemers die we kansen willen geven. In het gebouw vinden ze de nodige ruimte en een veilig uitgeruste infrastructuur. Tegelijk willen we starters aantrekken. Het is een dubbele win: we gaan leegstand en verloedering tegen en we creëren kansen voor ondernemingen. Die aanpak is tekenend voor het nieuwe bestuur en wordt gesmaakt door de ondernemers en Unizo. We tonen lef en wachten niet af, maar gaan proactief zoeken waar we kunnen helpen, zonder alles zelf te doen. We willen vooral een klimaat creëren waarin er ruimte is voor economische activiteit en goesting om te ondernemen.”
Industrie
STERCK. Wat brengt de toekomst voor de industrieterreinen rond Herentals?
Van Olmen: “De bedrijven op die terreinen stellen zowel de lokale bevolking als de werknemers uit de regio tewerk. Ook daar zien we veel dynamiek en zin om mooie dingen te realiseren. Bestaande bedrijven investeren in vernieuwing en op de site van het vroegere Henrad beweegt een en ander. Deze wordt volledig heringericht en zal plaats bieden aan een goede mix van verweven ondernemingen. Voor ons is het stedenbouwkundige aspect een aandachtspunt. We willen meer kwaliteit op de bedrijventerreinen, maar zitten gewrongen met vroegere gewestplanbestemmingen voor industriegebied. Nieuwe economieën zijn echter niet meer de grote fabrieken en industriële dozen, maar combineren kantoren en ateliers. Denk maar aan IT-ondernemingen of kleinere maakbedrijven. Daarnaast zijn ondernemingen niet meer zo standvastig, maar groeien of krimpen ze. Om in te spelen op die nieuwe vormen van economie, zoeken we naar manieren om flexibele, toekomstbestendige vergunningen af te leveren. Vergunningen waar je voor twintig jaar aan vasthangt: zo werkt het niet meer. Als bedrijf bots je dan al snel op grenzen.
Verder hebben we het belastingsysteem voor bedrijven hervormd. De vroegere milieubelasting was de facto een taks op tewerkgesteld personeel. Ook de belasting op drijfkracht was negatief voor grote ondernemers. Dit jaar hebben we die belastingen afgeschaft en vervangen door een grotere onroerende voorheffing. Dat maakt het systeem eenvoudiger en eerlijker.”
Mobiliteit
STERCK. Hoe scoort uw stad op het vlak van mobiliteit?
Van Olmen: “Herentals is goed bereikbaar, maar dreigt onbereikbaar te worden door de files op de toegangswegen. We moeten dus heel sterk inzetten op een modal shift waarbij nog maar de helft van de verplaatsingen met de wagen wordt uitgevoerd. Anders slibben de wegen helemaal dicht. We zitten samen met verschillende partijen om dat probleem aan te pakken: de buurgemeenten, de provincie, het Agentschap Wegen en Verkeer, De Lijn en de NMBS. Een andere mindset bij de mensen is zeker nodig, maar er is evenzeer nood aan een veiligere fietsinfrastructuur en een goede ontsluiting met het openbaar vervoer. Er zijn nu extra snelbusverbindingen en de provincie werkt aan de uitbouw van de fietsostrades. Daar zie ik grote opportuniteiten. Er zijn nu al verbindingen met Aarschot en het Albertkanaal en er komen er nieuwe richting Lier en Turnhout. Het zijn allemaal kansen om zuurstof te geven aan het verkeersnet. Ook op de industrieterreinen werken we aan mobiliteit. Ik ben me ervan bewust dat we daar wat achterwege zijn gebleven. Daarom investeren we er nu in betere bereikbaarheid en infrastructuur, zeker voor fietsers.”
Herentals is goed bereikbaar, maar dreigt onbereikbaar te worden door de files op de toegangswegen.
Vergroening
STERCK. Over naar Herentals als woonstad. Hoe is het gesteld met de bevolking?
Van Olmen: “Qua tewerkstelling en werkloosheidsgraad zitten we op het gemiddelde. Zoals alle centrumsteden hebben we problemen rond armoede en vergrijzing. Het aantal 65+’ers groeit sterk, terwijl de jongere bevolking afneemt. Als stad bouwen we gelukkig verder op een sterke traditie in de zorgsector. Het is een grote werkgever en er is een ruim aanbod. Als stad vullen we de private initiatieven aan met een eigen aanbod aan woonzorgcentra en dienstencentra. We willen gewapend zijn voor de toekomst, dus we hebben aandacht voor de vergrijzing en zetten in op zorg op maat.”
STERCK. Is het aangenaam leven in Herentals?
Van Olmen: “We willen een aangename woonstad worden, dus we hebben de kaart van de vergroening getrokken. De parken, het Begijnhof en het stadspark zijn opgewaardeerd en dat wordt gesmaakt. We verwachten dat mensen kleiner gaan wonen in de stad, maar dan moet er ook aangenaam publiek domein zijn. Op dat vlak hebben we nog heel wat in petto. We zijn jarenlang groots geweest in het verstoppen van onze parels. Daarom zijn we nu aan het onderzoeken hoe we bijvoorbeeld de historische vest rond onze stad kunnen opwaarderen. Anderzijds blijft het een uitdaging om een veilige stad voor zwakke weggebruikers te zijn. Zij ervaren Herentals als heel onveilig. Als je een aantrekkelijke stad wil zijn, moeten mensen hun kind alleen naar school kunnen laten fietsen.
Investeren in groen en veilig fietsverkeer is noodzakelijk om jonge gezinnen aan te trekken, want verder heeft Herentals alles. Er is een ruim aanbod aan scholen en er is kinderopvang zonder wachtlijsten. Er is een breed gamma aan cultuur, sport en diensten. Het verenigingsleven bloeit en alles ligt op wandelafstand. Het is dus zaak om dat in de kijker te zetten. Tegelijk willen we als bestuur een klimaat creëren waarin bewoners initiatief kunnen nemen om hun buurt aangenamer te maken. We zien nu al dat buurten zich spontaan verenigen en zaken organiseren. Het is goed dat we dat niet allemaal vanuit de stad moeten doen, want de initiatieven van bewoners zijn vaak de grootste successen. Ik hoop dat we die trend kunnen voortzetten, maar ik geloof er alvast in.”