Knutselen en verstoppertje spelen: het waren de eerste dingen die Christophe Maes en Peter Van Hoecke deden in de bedrijven van hun respectieve vaders. Decennia later staan ze (mee) aan het roer van de succesvolle familiebedrijven uit Sint-Niklaas. Daar timmeren ze dagelijks verder aan innovatie: zowel productmatig als in de organisatie, met klantenzorg als hoogste goed. “If you sign a client, you start losing him.”
In oktober 2021 stond Christophe Maes plots vol in de schijnwerpers, na zijn verkiezing tot Jonge Vlaamse Aannemer door de Vlaamse Confederatie Bouw (VCB). Voldoende redenen om de 34-jarige interieurarchitect te laten sparren met één van zijn grote voorbeelden: Peter Van Hoecke, CEO van de gelijknamige Benelux-marktleider in meubelbeslag en slimme bedieningssystemen voor kasten.
Christophe Maes: “Van Hoecke is, net als wij, intens bezig met automatisering en innovatie. Het bedrijf is sinds jaar en dag één van onze trouwe leveranciers. Als kind nam mijn vader me al af en toe mee voor het afhalen van bestellingen. Dat was toen nog op een andere locatie. Sinds Peters firma in Europark-Noord is gevestigd, bedraagt de afstand tussen onze bedrijven in vogelvlucht amper 1 km.”
Peter Van Hoecke: “Maes Interieurschrijnwerk is één van de weinige klanten die hier nog zelf hun bestellingen mogen komen ophalen. Andere klanten beleveren we zelf, via het ‘just in time, just in place’-principe. En inderdaad, ons bedrijf heeft sinds de oprichting in 1967 zowat alle hoeken van Sint-Niklaas gezien.”
Frictie vermijden
STERCK. Wat was voor jouw vader Luc de aanleiding om zelf met een zaak te starten, Peter?
Peter: “Het frustreerde hem dat hij, met de oplossingen van zijn werkgever, klanten niet optimaal kon bedienen. Vader wou er alles aan doen om elke mogelijke vorm van ergernis of frictie weg te nemen en hen zoveel mogelijk tijd te besparen. Die missie dragen we nog altijd hoog in het vaandel. Klantenzorg is geen afdeling, het moet een houding zijn: vader heeft daar altijd op gehamerd. Het is ook de manier waarmee hij succesvol is geworden, wat hem terecht trots maakt. Ik herinner me nog levendig de dag waarop hij mij – toen nog een klein ukkie – liet zien dat er een betonvloer van 3000 m² werd gegoten op de site in Industriepark West.”
Christophe: “Ik heb gelijkaardige taferelen meegemaakt, ben min of meer met de zaak opgegroeid. Binnen de bedrijfsmuren vond ik het als kind altijd fantastisch om er rond te lopen en allerlei dingen te proberen. Toen ik in de derde kleuterklas zat, maakte ik zo eens een houten vogelverschrikker. Nu zijn we zelf bezig met uitbreiden en heb ik een zoontje aan wie ik ook trots mag tonen waarmee papa en opa bezig zijn.”
Peter: “Ik ben geboren met een hartafwijking, waaraan ik pas na vier jaar mocht worden geopereerd. Toen vader op bezoek kwam, bracht hij geen conventioneel speelgoed mee, maar scharnieren. Daar heb ik me toen te pletter mee geamuseerd. Ook verstoppertje spelen in het magazijn vond ik zalig.”
STERCK. Wist je toen al dat je eigen toekomst in het familiebedrijf lag?
Christophe: “Daar ben ik wel altijd van uitgegaan, ja. Ik heb interieurarchitectuur gestudeerd, waardoor ik ook een jaar in de Verenigde Staten heb verbleven via een Erasmus-uitwisseling. Toen al, twaalf jaar geleden, hadden ze in de States de mond vol over ‘cradle to cradle’, terwijl we in België nu eigenlijk pas aan het begin staan van de circulaire economie. Professioneel heb ik mijn eerste stappen bij andere bedrijven gezet. Dat leek me noodzakelijk om eens andere ervaringen op te doen en een bredere visie te ontwikkelen. Toch zat het altijd in mijn achterhoofd om in de voetsporen van mijn vader, Eddy, te treden. Ik werk er sinds 2007 en run de zaak nu samen met pa.”
Peter Van Hoecke
Peter Van Hoecke werd in 1986 actief in het familiebedrijf dat in 1967 door zijn vader werd gesticht. Door de jaren heen evolueerde de gelijknamige zaak van een distributeur tot een producent van meubelbeslag in alle vormen en maten, scharnieren, laden voor onderkasten en klepsystemen voor bovenkasten, met een onwaarschijnlijke keuzevrijheid voor de klant. Door de immense maatwerkmogelijkheden kan het bedrijf in principe 48 biljoen (!) verschillende combinaties maken. Van Hoecke is, als eerste CO2-neutraal bedrijf, een klimaatpionier voor de stad Sint-Niklaas.
Peter: “Ik ben hier in 1986 begonnen, was de elfde op de payroll. Op dat moment besefte ik goed genoeg dat ondernemerschap hard werken is, want vader heeft zijn kinderen liggend groot zien worden: hij zag ons alleen ’s morgens vroeg en ’s avonds laat, toen zijn kroost al in dromenland was. Als pionier heeft hij alles opgebouwd, de eerste zes jaar zelfs volledig alleen. Als je als telg van de tweede generatie de teugels overneemt, staat er al iets waarop je kunt bouwen. Al doende heb ik alles geleerd: van orders uitschrijven over picking tot het laden en lossen van vrachtwagens.”
Oude Golf
STERCK. Op een bepaald moment kreeg je mee het roer in handen. Welke accenten heb je toen vooral gelegd?
Peter: “Mijn talent situeert zich vooral in verkoop, marketing en business development. Daarvoor moet je dus klantencontacten opbouwen. Omdat we op dat moment in Nederland nog niet veel hadden uitgebouwd, vroeg ik mijn vader om die markt te mogen bewerken. Na wat aandringen mocht ik met de oude Volkswagen Golf van mijn moeder op pad. Die werd volgestouwd met catalogi en monsters om potentiële klanten te overtuigen. Het voordeel was dat ik wist wat ik die mensen mocht beloven: door de productieflow van het bedrijf te leren kennen, weet je wat haalbaar en realistisch is. Net daarom selecteren we nu buitendienstmedewerkers vooral op hun technische bagage: je moet wéten waarover je praat.”
Christophe: “Daar schuilt veel waarheid in. Als gastdocent aan de Thomas More-school in Mechelen leer ik studenten dat er tegenwoordig ontzettend veel mogelijk is dankzij de immense technologische progressie. Alleen: dat is de theorie. Binnen de context van een productieproces en zelfs met een gesofisticeerd machinepark, heb je praktisch toch bepaalde grenzen. Het is belangrijk dat klanten dat beseffen.”
STERCK. Met andere woorden: soms moet je mensen wel eens intomen?
Peter: “Ja. We merken dat veel architecten bij de uitwerking van een project vooral oog hebben voor lijnen, vorm en design, maar minder voor functionaliteit. Alleen de echt groten creëren een sterke symbiose tussen beide aspecten en betrekken de meubelmaker al in een vroeg stadium bij hun verhaal. Axel Enthoven is daar een crack in. Net daarom zou ik niet zo graag in de schoenen van een interieurschrijnwerker staan als die wordt geconfronteerd met een partij die de technische complexiteit van een bepaalde realisatie niet inziet.”
STERCK. Hoe was of is de ervaring om, samen met je vader, een bedrijf te leiden?
Christophe: “Dat verloopt goed, vader en ik vullen elkaar goed aan. Vanuit mijn studie en door mijn leeftijd heb ik meer affiniteit met ontwerpen en het digitale luik, hij kan dan weer terugvallen op een berg ervaring.”
Peter: “Toen mijn pa 60 werd, vond hij het tijd om de fakkel aan de volgende generatie toe te vertrouwen. Hij is daar heel consequent in geweest, wat ongetwijfeld niet eenvoudig was: je staat als pionier je zakelijk kindje af en beseft dat de zaak in de toekomst anders zal worden geleid dan je zelf hebt gedaan. Het is zijn verdienste dat hij ons daarin goed heeft begeleid, ons regelmatig heeft uitgedaagd en ons zo heeft geleerd om goed met de beschikbare middelen om te gaan. Daarnaast begreep hij als geen ander hoe belangrijk het was om vennootschaps- en vermogensbeheer strikt van elkaar te scheiden. Dat is cruciaal om de continuïteit van de onderneming te waarborgen.”
STERCK. Wanneer kunnen er spanningen zijn?
Christophe: “We beslissen heel veel in onderling overleg. Voor bepaalde investeringen is hij vaak iets terughoudender, wat een begrijpelijk gevolg is van bezorgdheid. Zo moesten we een tijdje geleden beslissen of we zouden investeren in een nieuwe machine, die we in eerste instantie vooral voor één klant zouden nodig hebben. Vader heeft er toen logischerwijs op aangedrongen nauwkeurig te bekijken welke meerwaarde die machine ook voor andere klanten kon hebben.”
Peter: “Dat is het optimaliseren van je middelen, wat erg belangrijk is. Mijn vader heeft me altijd veel vertrouwen gegeven. Af en toe uitte hij ook zijn bezorgdheden, die ook hebben geholpen om bepaalde ‘blind spots’ te vermijden. Hij heeft nooit zijn veto gesteld tegen een bepaalde beslissing of investering, maar schiep wel de context om heel rationeel knopen door te hakken.”
Tsunami
STERCK. In welke mate beheerst de pandemie vandaag jullie business?
Peter: “Ik herinner me nog dat velen met tranen in de ogen stonden toen we onze productie in 2020 moesten sluiten. Gelukkig bleek dat maar voor een periode van tien dagen te zijn. Omdat mensen tijdens de lockdown gedwongen thuis zaten en minder uitgavenposten hadden, werden ze elke dag geconfronteerd met de staat van hun huis en zijn ze daar fors in beginnen investeren. Dat heeft tot een tsunami aan bestellingen geleid. Gelukkig hadden we aanvankelijk veel voorraad, waardoor we vrij goed de op dat moment exponentieel gestegen vraag (+25%) konden beantwoorden. Intussen is het heel moeilijk geworden om tijdig aan materialen te geraken. Was de doorsnee levertijd vroeger één week, durft dat nu soms oplopen tot 20 weken. Daardoor zijn veel interieurbouwers en -plaatsers in de problemen geraakt. Als je bijvoorbeeld een oven ontbreekt om een keuken te kunnen voltooien, stelt de particuliere klant de betaling van zijn laatste schijf uit, terwijl net daarin de winst van de aannemer schuilt.”
Christophe: “Het is inderdaad erg vervelend als je door één ontbrekend stuk een realisatie niet kan afwerken. Zelf hebben we sinds de opmars van het virus enkele keren veel geluk gehad. We waren net klaar met een residentieel project toen de lockdown begon. Daarna moesten we beginnen aan het maatwerkinterieur voor tien appartementen: we hadden alles op stock en konden dus vlot verder werken. Eén keer zijn we door het oog van de naald gekropen: een machine was defect en de wisselstukken moesten uit Italië komen. Als bij wonder hebben die onderdelen ons bereikt net voor er strengere maatregelen inzake transport van kracht waren.”
STERCK. Welke niet te factureren klussen zijn er door corona zoal bijgekomen?
Peter: “Door de uitgebreide voorraad, hebben we onze ‘flow’ altijd kunnen voeden, maar nu wordt dat toch moeilijker. Voor traag roterende componenten is dat niet echt een probleem, voor de ‘fast movers’ wel. Daarom zitten er elke dag 20 van onze mensen met klanten te bellen, met de vraag of we hen eventueel een volwaardig alternatief kunnen aanbieden.”
Christophe: “Bij ons gebeurt dat ook. Daar kruipt wel enorm veel tijd én administratie in, net als in extra prijsonderhandelingen: klanten willen graag een vasteprijsgarantie als ze ons een bepaald project toewijzen, maar door de sterke prijsfluctuaties (vooral stijgingen) is dat erg moeilijk geworden. Dan moet je telkens weer gaan schipperen.”
Peter: “Bij een overstroming zie je de echte ravage maar als het waterpeil weer is gezakt. Pas dan wordt zichtbaar wat er onder de waterspiegel is gebeurd. Zo zal het ook bij corona gaan: we zullen pas op termijn de impact van verborgen kosten kennen.”
Christophe Maes
In 2007 startte Christophe Maes in het bedrijf van vader Eddy, die in 1990 Maes Interieurschrijnwerk had opgericht. Initieel lag de focus op schrijn- en timmerwerken, vandaag legt de onderneming zich toe op totaalprojecten, zoals maatwerk voor kasten, keukens en interieurs. Mede onder impuls van Christophe investeerde het Sint-Niklase bedrijf in Industrie 4.0-productietechnieken en in hernieuwbare energiebronnen. Christophe neemt ook deel aan diverse peterschapsprojecten en is bestuurslid van het Jong Ondernemend Bouwnetwerk, waar aannemers jonger dan veertig zich in groeperen.
Toekomstgericht
STERCK. Van Hoecke is sinds 2016 een ‘Factory of the Future’. Tot welke interne omwentelingen heeft dat geleid?
Peter: “We hadden voordien eigenlijk geen achtergrond als fabrikant, maar beschikten intern altijd over veel kennis inzake IT en digitalisering. De eisenbundel om te transformeren tot een ‘Factory of the Future’ maakte het mogelijk om vanaf een maagdelijk blanco blad ‘out of the box’ te denken. Het heeft tot een continue cirkel van veranderingen geleid. Die transformatie dwingt je om naar overmorgen te kijken, zodat je morgen kan plannen. De voorsprong die we hebben opgebouwd door daarin vooruitstrevend te zijn, heeft ons ook sinds de start van het coronatijdperk goed geholpen: daardoor waren bijvoorbeeld maar luttele aanpassingen meer nodig om thuiswerk te faciliteren. We zijn ook het eerste CO2-neutraal bedrijf van Sint-Niklaas en, op nationaal vlak, zelfs in onze branche. Als je wacht tot die maatregelen je worden opgelegd, begin je met achterstand aan dergelijke projecten.”
Christophe: “Ook wij proberen daarin mee te zijn. Vóór we drie jaar geleden zonnepanelen op ons dak hebben gelegd, heb ik mijn vader daar echt van moeten overtuigen. Het is op elk domein belangrijk om te weten welke tendensen op je af komen. Een goede voorbereiding is alles. Als wij naar een vakbeurs gaan, weten we dankzij ‘Dokter Google’ vaak bijna meer van een bepaalde machine dan de standhouder zelf.”
STERCK. Zijn onze bedrijven voldoende voorbereid op de stap naar een circulaire economie?
Christophe: “Het is sowieso een verhaal waarin je mee moet. Ook wij willen daarin vooruitgang boeken, maar eigenlijk is dat een project waarin je alle stakeholders moet betrekken.”
Peter: “De juiste weg kiezen, is niet zo eenvoudig. Oplossingen genoeg, maar welke is de juiste voor jouw bedrijf? Als je moet kiezen tussen één van tien deuren, hoe zeker weet je dan dat jouw keuze de juiste is? Net daarom is het zo belangrijk dat bedrijven terecht kunnen bij competentiecentra. Lokale en regionale overheden moeten daarin durven investeren, zodat ondernemingen daar advies en kennis krijgen en beter gewapend zijn om de juiste beslissingen te nemen. Eens te meer staat Nederland daarin al veel verder. Tegen 2030 willen ze voor 30% CO2-neutraal zijn, 20 jaar later moet dat 100% zijn. De meubelindustrie is zich daar nu al volop aan het aanpassen, met concepten zoals ‘Kitchen as a Service’ (‘KaaS’). Daarbij ontwerpen en verhuren ze circulaire keukens in functie van demontage, zodat alle materialen en componenten op termijn eenvoudig herbruikbaar zijn. In België zijn we daar totaal nog niet mee bezig, helaas.”
STERCK. Tot slot: welke uitdagingen zullen jullie in 2022 vooral het hoofd moeten bieden?
Christophe: “Dat zal in eerste instantie de schaarste aan materialen en grondstoffen zijn, gevolgd door de vraag: wat komt er na corona? Nu hebben we nog altijd veel orders en is de vraag groot, maar er komt een moment dat we daarvan de weerbots zullen voelen. Gelukkig hebben we altijd geïnvesteerd in een grote voorraad, iets wat onze boekhouder niet altijd begrijpt. We hebben de jongste tijd zelfs scharnieren gehamsterd bij Van Hoecke: om iedereen zo goed mogelijk te bedienen, werken ze met een systeem waarbij je momenteel niet onbeperkt mag bestellen. Daarom zetten we ons, telkens we een bepaalde bestelling hebben afgehaald, weer op de wachtlijst. We doen alles om onze klanten optimaal te helpen, vanuit het besef: ‘if you sign a client, you start losing him’. Je bent maar zo goed als je meest recente dienstverlening, daarom moet je elke klant optimaal soigneren. Want: als je een steek laat vallen, wordt dat soms snel afgestraft.”
Peter: “De continuïteit verzekeren blijft ons grootste doel. We hebben door de jaren heen veel recurrente inkomsten van trouwe klanten, omdat we hen op alle vlakken zo goed mogelijk verzorgen. Om die continuïteit te waarborgen, moet je blijven groeien. Als marktleider wordt dat voor ons in de Benelux steeds moeilijker, daarom richten we onze pijlen binnenkort op heel Europa, via partnerships met lokale bedrijven. Door mee te surfen op hun kennis en gebruik te maken van hun netwerken, kunnen we de volgende stap zetten.”