Gent en ondernemen, het is een harmonieus huwelijk. De Arteveldestad heeft een hart voor wie iets nieuws uit de grond wil stampen en ondersteunt dat zakelijk enthousiasme en die bezieling op verschillende vlakken. Tijdens de vorige twee legislaturen werden onder impuls van Mathias De Clercq, toenmalig schepen van economie en huidig burgemeester, al heel wat initiatieven opgestart die startende en ervaren ondernemers en bedrijven ondersteunen. “We zijn op de goede weg, maar het werk is nog lang niet af: uitdagingen bij de vleet”, beseft de 37-jarige burgervader die ook van mobiliteit en duurzaamheid een prioriteit wil maken tijdens de komende zes jaar.
Dromen van Gent is een boek dat zeven jaar geleden verscheen en waarin Mathias De Clercq zijn toekomstvisie op de stad presenteerde. Als kersvers burgemeester staat hij te popelen om Gent verder aan te passen aan de noden van de huidige bewoners en ondernemers. In en om de Oost-Vlaamse provinciehoofdstad bruist het van bedrijvigheid, bij zowel de kleine handelaar, de iets grotere kmo als de stevig uit de kluiten gewassen multinational.
“Onze lokale economie kenmerkt zich door een enorme diversiteit”, aldus de burgemeester. “We willen al die bedrijven helpen vanuit een doorgedreven en ambitieus ondernemersbeleid, over alle sectoren heen.”
Speerpuntsectoren
STERCK. Wat is zo typisch aan de Gentse economie?
Mathias De Clercq: “Eigenlijk hebben we voor elk wat wils: van een uitgebreide industriële component in het noorden over een sterk uitgebouwd kenniscluster in het zuiden tot heel wat creatieve kmo’s in het centrum. De jongste jaren zetten we doelbewust fors in op een aantal sectoren, zoals ICT, cleantech, biotech en health tech. We hebben alle troeven in huis om dat te doen: een strategische ligging centraal in Europa, het nog relatief congestievrije karakter in vergelijking met andere grootsteden, een onderwijsaanbod dat nergens anders in België zo groot is … Het potentieel is gigantisch en groeit nog, bijvoorbeeld door de vrij recente havenfusie (tussen de haven van Gent en Zeeland Seaports) waardoor we op Europees niveau plots een topdrieplaats bekleden inzake creatie van toegevoegde waarde. Het sterke startersbeleid, het inzetten op de hierboven vermelde speerpuntsectoren én de havenfusie bewijzen dat we keuzes durven maken en, letterlijk en figuurlijk, grenzen durven verleggen.”
Dankzij de ligging aan de kruising van de Leie en de Schelde zijn we groot geworden door nijverheid en ambachten. Dat willen we absoluut in ere houden.
STERCK. In januari 2010 heeft de stad het Ondersteuningspunt Ondernemers Gent (OOG) opgericht. In welke mate vinden ondernemers de weg naar dit initiatief?
De Clercq: “Sinds de opstart van het OOG zijn meer dan 18.000 cases geregistreerd. Van de lokale kruidenier tot de CEO van de multinational: iedereen maakt gebruik van het OOG. We hebben dit destijds in het leven geroepen omdat we bij de ondernemers voelden dat ze zoiets misten. Waar ze vroeger voor bepaalde vragen het gevoel hadden van het kastje naar de muur te worden gestuurd, krijgen ze nu hulp van een account manager die hun dossier behartigt en samen met hen naar oplossingen op maat zoekt. Dankzij het OOG - waar 5,3 voltijds equivalenten werken - hebben we ook kunnen inzetten op administratieve vereenvoudiging: het is een dienst die de bedrijven zoveel mogelijk wil ontzorgen, zodat die zich kunnen richten op hun core business.”
30.000 jobs in 10 jaar
STERCK. Toch is niet iedereen even enthousiast. Een tijdje geleden liet Geert Moerman van Voka Oost-Vlaanderen optekenen dat ondernemerschap en economie in Gent een bijzaak lijken. Welk gevoel heeft u bij die uitspraak?
De Clercq: “Ik begrijp dat ondernemers met bepaalde verzuchtingen zitten, maar de cijfers tonen aan dat die bewering eigenlijk onjuist is. De voorbije tien jaar zijn er in Gent 30.000 jobs bijgekomen. Dat is het equivalent van het aantal medewerkers in zes Volvo-fabrieken. Geen enkele Belgische stad doet beter. In dezelfde periode is het aantal ‘netto’ nieuwe ondernemers met 5.400 toegenomen. Inmiddels hebben we zelfs de kaap van 3.000 starters per jaar bereikt. Die nieuwe zelfstandigen proberen we op zoveel mogelijk manieren te ondersteunen. Via het starterscontract kunnen ze tot 5.000 euro steun krijgen voor kosten van professioneel advies en begeleiding, opleidingen voor ondernemingsdoeleinden en investeringen in hun bedrijf. De stad betaalt zelf de kost voor de inschrijving bij de Kruispuntbank Ondernemingen (KBO). Via Gentrepreneur ondersteunen we jong Gents ondernemerschap: dit staat open voor jongeren die een idee willen omzetten in een onderneming, carrièremogelijkheden willen verkennen of die hun bestaande onderneming verder willen uitbouwen. We bieden hen ook een community, groepsworkshops, infosessies, expertise en coaching. Daarnaast is er de Startersfabriek, die de kansen op slagen van starters vergroot door hen in contact te brengen met de juiste instanties die hen kunnen helpen om hun idee naar een onderneming te vertalen.”
Als onderwijsstad bij uitstek is Gent een aantrekkingspool voor studenten die ook na het afronden van hun opleiding in de Arteveldestad blijven hangen. Dat creëert de nodige uitdagingen voor het woonaanbod.
De Clercq: “Vanuit het besef dat ruimte schaars is, hebben we onder de naam ‘Ruimte voor Gent’ een document uitgeschreven dat een structuurvisie biedt om verder te evolueren naar een hedendaags en modern woonaanbod. Kernwoorden daarbij zijn verdichten en verweven. De trek naar de stad is ingezet, we moeten daar verstandig mee omgaan door woon- en werkfaciliteiten nauw bij elkaar te laten aansluiten en gemeenschappelijke buitenruimtes te voorzien. Ook het voorzien van een kwalitatief aanbod op hey vlak van onderwijs, kinderopvang, groenpolen en sportfaciliteiten is cruciaal om de levenskwaliteit de komende decennia optimaal te houden.”
STERCK. Is er ook voldoende dialoog tussen al iets rijpere ondernemers en de stad?
De Clercq: “Zeker, maar we beseffen dat alles beter kan en bereiden daarom een Ghent Economic Board voor. Daarin willen we alle actoren uit de samenleving samenbrengen om de krachten te bundelen en de economische ontwikkeling van de stad verder te stimuleren. Op regelmatige momenten zal er overleg zijn tussen het stadsbestuur en vertegenwoordigers van de universiteit, de haven, de Vlaamse en federale overheid, werknemers- en werkgeversorganisaties.”
Het Gents Arbeidspact heeft alle kansen op slagen, maar iedereen zal zijn verantwoordelijkheid moeten nemen.
Technologiehoofdstad
STERCK. Welke belangrijke economische ambities koestert u?
De Clercq: “Eerst en vooral zullen we verder bouwen op het knap geleverde werk van de vorige bestuursploeg, maar daar blijft het niet bij. Zo willen we erg graag de technologische hoofdstad van Europa worden. TechLane (Technologiepark Zwijnaarde) en Capture (kenniscentrum waar acht vakgroepen van de UGent samenwerken en onderzoek verrichten naar het hergebruik of beter gebruik van afvalstoffen, red.) zijn in dat opzicht cruciale initiatieven die ons op de kaart zetten als kenniseconomie én die ervoor zorgen dat we slimme economische progressie kunnen koppelen aan het duurzaamheidsverhaal van de circulaire economie. Uiteraard willen we ook de maakindustrie niet uit het oog verliezen. Zo vinden we aan de Wiedauwkaai heel wat ambachtelijke bedrijvigheid, wat naadloos aansluit bij onze roots: onder meer door de ligging aan de kruising van de Leie en de Schelde zijn we groot geworden door nijverheid en ambachten. Dat willen we absoluut in ere houden.”
Op 1 januari volgend jaar voert de stad een lage-emissiezone in, waardoor de meest vervuilende wagens niet langer in de binnenstad mogen.
De Clercq: “In eerste instantie rollen we dit uit voor het gebied binnen de stadsring (R40), de kans is groot dat we dit later naar andere zones zullen uitbreiden. Nog niet alles ligt vast, zo moeten we bijvoorbeeld nog een debat voeren om de specifieke modaliteiten vast te leggen. Het principe is wel fundamenteel en moet ons toelaten om een nog aangenamer klimaat te creëren voor het winkel- en wandelgebied in de binnenstad. Ook op andere manieren maken we werk van onze ambitie om tegen 2030 40% minder CO2 te produceren. Zo zijn we in samenwerking met de universiteit, North Sea Port en enkele belangrijke industriële bedrijven gestart met een onderzoek om de CO2-uitstoot in de Kanaalzone Gent-Terneuzen te capteren en te hergebruiken. Dat moet leiden tot de creatie van een CCU Hub (Carbon Capture and Utilisation) in het havengebied en sluit volledig aan bij onze cleantech-ambities.”
STERCK. Op welke manier wil u het werkloosheidsprobleem aanpakken?
De Clercq: “De cijfers leren ons dat onze stad circa 13.000 werkzoekenden telt, terwijl er 11.000 vacatures openstaan. Het is een aanzienlijke uitdaging om die mismatch aan te pakken, maar dat schrikt ons niet af. Zo zijn Bram Van Braeckevelt (schepen van personeel, werk en sociale economie) en Sofie Bracke (schepen van economie, handel, sport en haven) druk bezig met de voorbereidingen van het Gents Arbeidspact. Via dit pact willen we, in samenwerking met de overheid, de VDAB, werkgeversorganisaties, bedrijven, mobiliteitsinstanties en het onderwijs dat verschil tussen vraag en aanbod drastisch terugdringen. Via gerichte opleidingen en ‘training on the job’ willen we mensen de kans bieden zich naar een voor hen nieuwe sector te oriënteren en daar een veelbelovende toekomst in uit te bouwen. We merken heel veel enthousiasme voor dit initiatief, maar het is duidelijk dat iedereen zijn verantwoordelijkheid zal moeten opnemen om dit alle kansen op slagen te bieden. Hoewel het een complexe problematiek is, ben ik ervan overtuigd dat dit arbeidspact, eenmaal uitgerold, tot vrij snelle resultaten moet kunnen leiden.”
Vlottere doorstroming
STERCK. Inmiddels heeft het veelbesproken en vooraf fel bekritiseerde Circulatieplan zijn tweede verjaardag gevierd. Hoe evalueert u vandaag die opdeling van de stad in sectoren en autovrije gebieden?
De Clercq: “Er was destijds behoorlijk wat politieke moed nodig om dit plan te realiseren, omdat we beseften dat we veel tegenkanting konden krijgen. Sowieso valt de filegevoeligheid van Gent in vergelijking met andere grootsteden goed mee, maar we wilden die congestie toch verder terugdringen. Ik stel vast dat mensen nog altijd vrij eenvoudig op hun bestemming geraken en dat we erin geslaagd zijn het doorgaand verkeer gevoelig te reduceren, wat de leefbaarheid van de binnenstad verhoogt. Andere prettige gevolgen zijn het stijgend fietsgebruik, de daling van het aantal ongevallen en de vlottere doorstroming van het openbaar vervoer. Ook de creatie van extra ‘Park & Ride’-zones aan de stadsrand en het voorzien van gratis shuttlebusjes die de mensen van die zones naar het stadscentrum brengen, blijkt een voltreffer. Bovendien vinden bezoekers nog altijd vlot de weg naar de goed bereikbare parkeerfaciliteiten in de binnenstad. Uiteraard blijven we het Circulatieplan evalueren en desgewenst aanpassen, in functie van de noden van bewoners en bezoekers. Zo hebben we de avondtarieven van de centrumparkings bijvoorbeeld verlaagd en aan sommige sectoren extra uitritten voorzien om een betere spreiding van het verkeer mogelijk te maken. Dat is erg belangrijk om ook in de toekomst de kwaliteit van ons economisch weefsel en de aantrekkelijkheid van de stad te waarborgen. Ondanks de opkomst van e-commerce blijven mensen nood hebben aan beleving en shopplezier in de talrijke winkels in het historisch centrum van onze stad.”
Dankzij de recente havenfusie bekleden we op Europees niveau plots een topdrieplaats inzake creatie van toegevoegde waarde.
STERCK. Wat mogen we verwachten van SPITS, het gloednieuwe mobiliteitsinitiatief voor bedrijven in het zuiden van de stad?
De Clercq: “SPITS zal instaan voor het mobiliteitsmanagement voor de bedrijventerreinen in het zuiden van Gent. Onder andere op het Eiland Zwijnaarde staan heel wat projecten op stapel. Onder de naam Tech Lane Gent willen we de economische activiteiten in die zones graag verder uitbouwen, in het besef dat dit ondersteuning inzake mobiliteit vereist. Ondernemingen die lid worden van SPITS kunnen zich door ervaren mobiliteitsexperts laten begeleiden en toegang krijgen tot verschillende vervoersoplossingen. Door regelmatig rond de tafel te zitten met ondernemingen, overheden en aanbieders van vervoer, willen we ervoor zorgen dat werkgevers in de zuidelijke rand van de stad vlot bereikbaar blijven, zodat hun personeelsleden eenvoudig, efficiënt en duurzaam op hun werk kunnen geraken.”