Stefan Vanderick bracht innovatie binnen in zijn familiebedrijf, de houthandel Brems in Halen. Ook na de overname door de Groep Cras blijft hij gebeten door visie, strategie en vernieuwing. Geen betere gesprekspartner in deze Dubbel dan Mario Fleurinck, economisch vrijdenker en innovator puur sang. Met zijn bedrijf Melotte pionierde hij in de productie via 3D-printing, een sector waarin hij internationaal naam en faam geniet. In zijn uitgesproken visie op de economische ecosystemen van de toekomst neemt hij zelden een blad voor de mond. Omdat er maar één uitdaging is die er echt nog toe doet. Het leven op deze aardbol ook voor toekomstige generaties nog mogelijk maken.
STERCK. Stefan, toen we jou vroegen voor De Dubbel dacht je meteen aan Mario als gesprekspartner. Waarom?
Stefan Vanderick: “Ik heb Mario een achttal jaar geleden aan het werk gehoord binnen het Plato-netwerk. Daarna heb ik hem via de media gevolgd. Mario is een heel bevlogen ondernemer, met een sterke visie. Daar ben ik ook graag mee bezig. Hij is actief in een hoogtechnologische sector en ik eerder in een traditioneel familiebedrijf, maar ik ben nieuwsgierig of er toch een aantal parallellen te trekken zijn. De basis is immers hetzelfde. Je moet durven vooruit kijken en innoveren.”
Op korte termijn leven en beslissen kan heel duurzaam zijn.
STERCK. Brems heeft als traditioneel houtverwerkend bedrijf een innovatief imago. Van waar kom dat?
Vanderick: “We maakten indertijd bij Brems hout, parket en binnendeuren. Voor een kleine KMO zijn dat al sterk verschillende producten die elk een andere aanpak vergen. Onze omzet zat vooral in de distributiesector. Maar op lange termijn waren we ten dode opgeschreven, omdat je in die sector op Europese schaal moet kunnen werken. Dan moesten we overnames beginnen doen en dat was voor onze financiële structuur moeilijk haalbaar. Toen ik in de zaak stapte was het onderdeel Brems Doors op sterven na dood. Ik zag echter dat we daar wel een sterke meerwaarde konden creëren. We zijn beginnen innoveren door een deur te zien als een tijdelijke doorgang in het interieur. Zo kan je veel meer out-of-the-box denken. Uiteindelijk slaagden we er toch in om 25 miljoen euro omzet te halen met 90 medewerkers.”
STERCK. Uiteindelijk hebben jullie in 2010 het bedrijf verkocht aan de Groep Cras?
Vanderick: “Dat was een complex maar boeiend traject. Cras is heel vergelijkbaar met ons. Het is ook een familiebedrijf van de vierde generatie, maar met voldoende middelen om via overnames internationaal te groeien. Na de integratie van Brems binnen de groep ben ik nu bezig met de groepsvisie, strategische planning, innovatie en strategie.”
Je moet een verhaal
vertellen en de behoefte creëren.
STERCK. Mario, ook jij stamt uit een ondernemende familie?
Mario Fleurinck: “Ik ben de zoon van een ondernemende familie met 5 kinderen. Mijn vader heeft één van de topbedrijven in de diamantsector helpen groot maken, mijn moeder creëerde nieuwe kledinglijnen voor couturiers en had eigen winkels. Ik keek op naar de creativiteit van mijn moeder en de managementaanpak van mijn vader. Uiteindelijk heb ik besloten om mijn eigen weg te gaan in de lucht- en ruimtevaart en het ontwikkelen van nieuwe technologieën en ecosystemen. Dat is mijn passie.”
STERCK. Delen van kennis is een fundamentele pijler in de ecosystemen waar jij in gelooft?
Fleurinck: “Ik heb het ideologisch gezien altijd moeilijk gehad met patenten. Je wordt onderwezen en krijgt gratis kennis van de maatschappij. Die ga je dan vanuit eigenbelang in een patent gieten om anderen uit de markt te duwen. Dat klopt niet. Iets wat je gratis krijgt moet je op een correcte manier delen. Dat is altijd mijn punt geweest. Ik heb 3D-printing in de jaren ‘90 leren kennen bij Boeing. Het was mijn doel om daarrond een ecosysteem op te bouwen in de corporate omgeving. Een deeleconomie waar industriële grote bedrijven van elkaar leren en dit omzetten naar iets wat deelbaar is zonder dat er een financiële transactie mee gemoeid is.”
Iets wat je gratis krijgt
moet je op een correcte manier delen.
Doelstelling 2020
STERCK. Dat klinkt idealistisch?
Fleurinck: “Iedereen weet dat we met onze economie een andere weg moeten inslaan. Maar de bestaande kennis en inzichten stromen nog te weinig door om kleinere ondernemingen in staat te stellen dat nieuwe model te helpen creëren en te ondersteunen. We moeten gaan naar een innovatie die ons helpt om de klimaatdoelstellingen van 2020 te realiseren. We hebben maar 1 uitdaging en dat is dat we in de toekomst nog kunnen ademen op deze planeet.
De technologische vernieuwing gaat nu enorm snel. Steeds meer mensen krijgen toegang tot kennis. Het delen van kennis via open source technologie is gigantisch. Alleen al in mijn netwerk van Innocrowd zitten meer dan 4000 mensen die kennis delen met elkaar en op die manier heel vernieuwende concepten ontwikkelen. Via de reële economie gaan ze die materialiseren en omzetten in producten die ze met toegevoegde waarde in de markt verkopen.”
Vanderick: Maar naast technologie heb je ook gedragsverandering nog?
Fleurinck: “Ja, dat is een moeilijke. We passen ons gedrag pas aan als het een kuddeactie is of als het een echte meerwaarde oplevert. We moeten leren om het woord meerwaarde langzaam te herdefiniëren. De gouverneur van Antwerpen vertelde op een Cleantechconferentie dat 30% van de -30 jarigen in de stad geen eigen wagen meer heeft. Vijftien jaar geleden was je dan een zonderling. Nu wordt het een statussymbool als je economisch toegevoegde waarde kan leveren zonder 50.000 te investeren in iets dat je maar 1 uur per dag gebruikt. Die 30 procent gaan hun 50.000 euro investeren in iets anders. Of gaan dat geld in mindering brengen op hun economische return door minder te werken of vrijwilligerswerk te doen. Op vlak van huisvesting krijg je hetzelfde verhaal. De nieuwe generatie kijkt veel meer op korte termijn. Zo evolueer je naar een heel ander ecosysteem.”
Vanderick: Valt korte termijn volgens jou te rijmen met duurzaam?
Fleurinck: “Op korte termijn leven en beslissen kan heel duurzaam zijn. Twaalf ton materiaal niet omzetten in een eigen huis is een heel duurzame oefening.”
STERCK. Binnen uw bedrijf Melotte heeft u al een hele transformatie gerealiseerd?
Fleurinck: “Ik ben er 10 jaar geleden gestart toen Melotte nog een high-end machinebouwer was. Maar de wereld was geglobaliseerd en er was geen plaats meer voor een lokale machinebouwer. Voor mij was dat een unieke omgeving om een echte disruptie te creëren. Onze matrijzenbouwers waren 10 jaar geleden technische specialisten, nu zijn dat technologische specialisten. Mensen die technologie omzetten naar de onmiddellijke creatie van een product via 3D-printing. Dat is een totale transformatie. Slechts 10 procent van onze omzet komt nog via het klassieke model. Mijn doel is nu om een nieuw ecosysteem uit te rollen en meerwaarde te creëren niet uit het oogpunt van welvaart, maar wel uit dat van welzijn. Ik wil mezelf dagelijks de vraag stellen wat mijn hart goed maakt.
Dat staat trouwens niet in tegenstelling tot goede cijfers maken. Winst is nodig om te voorzien in je eigen continuïteit. Anders kan je jezelf niet blijven financieren. Winst is een bonus die je krijgt omdat je beter bent dan de middelmaat.”
Vanderick: “Echte leiders zijn ook in mijn ogen niet de mensen die bezig zijn met meer geld maken. Maar winst is zeker niet vies omdat het één van de middelen is die je nodig hebt om je doelen te bereiken.”
Ik wil mezelf dagelijks
de vraag stellen wat
mijn hart goed maakt.
Storytelling
STERCK. Stefan, zie je in de ideeën van Mario een vertaling naar de business waar jij mee bezig bent?
Vanderick: “Niet 1 op 1, omdat we geen hoogtechnologisch bedrijf zijn. Maar ik herken wel veel in Mario’s verhaal in de zin dat hij vertrekt van een eigen persoonlijke missie. Van wat hij wil bijdragen aan de wereld en hoe hij dat vertaalt naar concrete actie. Ik heb 15 jaar geleden mijn persoonlijke missie voor mezelf op papier gezet en daar stond in dat ik mensen wil inspireren en creatief wil bezig zijn op een authentieke manier. Dat is nog steeds de grond waarop ik dingen doe. Of dat nu in de context van Brems is of ergens anders.
We zitten in een heel traditionele business, namelijk hout. Maar we hebben wel de meest fantastische grondstof in handen die er bestaat. De enige grondstof die zo snel terug groeit. Duurzamer bestaat er niet. En je hebt bijna geen energie nodig om het te verwerken. Het is een uitdaging om daar creatief mee om te gaan.”
STERCK. Met Thermowood hebben jullie een aantal jaar geleden een succesvolle innovatie op de markt gezet?
Vanderick: “Het proces om tot Thermowood te komen is uitgevonden in Scandinavië, maar we hebben er hier wel als eerste een succes van gemaakt. De meeste handelaars leveren wat hun klant vraagt. Ze doen hun jas open en daar zit hun hele aanbod in. Volgens mij moet je anders durven denken. Je moet je de vraag stellen hoe je als tussenschakel de grondstof hout kan transformeren tot iets dat meerwaarde biedt voor je segment van klanten. Dat hebben we met Thermowood gedaan. Je moet focussen op de meerwaarde: lokale houtsoort, snelgroeiend, duurzaam op vlak van energie. Je moet dat verhaal vertellen en die behoefte creëren."
Fleurinck: “Dat vind ik mooi. Je moet inderdaad een verhaal vertellen. Ik word veel gevraagd om te spreken en dan vertel ik mijn verhaal van 1996 tot nu en mijn plannen voor de toekomst. Ik zet een digitale fabriek op die nullen en eentjes omzet in fysieke producten die je eender waar in de wereld kan afnemen. Een tandtechnieker kan op die kar springen en een prothese ontwikkelen om die in de rest van de wereld te exploiteren in digitale fabrieken. Zonder er fysiek aanwezig te zijn of fysieke objecten naar ginds te sturen. Zo sluit je de volledige ‘supply chain’ uit. Je impact op de aardbol om dat product in de markt te zetten ligt daardoor 8 keer lager. Ook dat is storytelling.”
Geschiedenisles
STERCK. Je bent een heel gedreven, bevlogen en soms wat ongeduldige mens met een visionair verhaal. Hoe ga je er mee om dat de stakeholders veel trager volgen?
Fleurinck: “Ik neem een ‘quantum leap backwards’ in plaats van voorwaarts. Dan vertrek je van het inzicht hoe iets zich door de geschiedenis voltrokken heeft. We weten dat de technologische vernieuwingscyclus vandaag steeds sneller gaat omdat de rekenkracht van computers exponentieel groeit. Het punt is dat je met een ecosysteem zit dat een uitwas is van de tweede industriële evolutie. En dat is vandaag op een punt gekomen dat het overlopen wordt door technologische vernieuwing.
Twee jaar geleden verkondigde ik al dat bankinstellingen pas gaan beseffen wat de impact van ‘the internet of things’ is als Apple met een eigen betaalsysteem op de markt komt. Ik heb bankiers uitgenodigd om over systemen na te denken die toelaten om de consument te laten betalen met een telefoon. Ze hebben dat niet gedaan. Welnu, Apple is zopas op twee weken tijd de grootste bank ter wereld geworden.
Hetzelfde verhaal in de autoindustrie. Tien jaar geleden al was ik in contact met Elon Musk. Ze hebben hem zes jaar aan een stuk uitgelachen. Vandaag komt hij op een heel slimme manier in de markt, want hij verkoopt zijn auto met 50% marge terwijl die marge in de autoindustrie gemiddeld veel lager ligt. Tegelijkertijd creëert hij een object dat zo goed aansluit bij de verwachtingen van de consument dat hij een nieuw statussymbool gecreëerd heeft. Binnen drie jaar zullen in industriële topkringen mensen je raar bekijken als je niet elektrisch rijdt. Tesla is het nieuwe proper zijn."
STERCK. Je verwijst graag naar het voorbeeld van Henri Ford?
Fleurinck: “Henri Ford liep in New York op straat en vroeg wat de groeiende populatie verbeterd wilde zien aan het vervoer? Men wilde graag dat paarden minder mest op straat zouden achterlaten. Als antwoord heeft hij een auto op de markt gebracht. Eigenlijk is het nu niet anders. We hebben veel welvaart gecreëerd, maar ook het milieu zwaar belast. Wel, we gaan nu op een andere manier welvaart moeten creëren."
Vanderick: “De technologische evolutie versnelt enorm en we moeten inderdaad leren uit de geschiedenis. Maar zit er geen limiet op de capaciteit van mensen om te veranderen? Er zit een geweldige spanning op de snelheid van ontwikkeling en de traagheid van het aanpassingsvermogen."
Fleurinck: “Mijn droom realiseren is vooral het managen van geduld. Maar als je een duidelijk beeld hebt waar je naartoe wilt, is er geen andere weg dan dat doel stap voor stap te realiseren.”.