Sprankelende nuchterheid

Een gulle lach, dynamische argumentatie en vooral een diepgewortelde passie voor de familiale onderneming, die al bijna een eeuw lang blijft groeien in de Vlaamse bouwindustrie: het is Kathleen Verhelst ten voeten uit. Vier jaar nadat ze een politiek engagement opnam, vooral om in het federaal parlement voorstellen voor economische groei te lanceren of te ondersteunen, blijft ze onlosmakelijk verbonden met het bedrijf waarvan haar overgrootouders de fundamenten hebben gegoten. “Het is fantastisch dat mijn man ook een ondernemer is: we zijn het gedroomde klankbord voor elkaar.”

De avond voor dit interview hadden we Kathleen Verhelst gemaild om de afspraak voor het interview te bevestigen. Om 23.29 uur reageert ze: “Zeer laat, vanuit het parlement, ben ik er nog toe gekomen om je vraag te beantwoorden. De stemmingen moeten nog plaats vinden, dus wordt het een nachtsessie. Maar: tot morgen.

Zeven uur later ontvangt de eigenaar van Verhelst Groep ons op de hoofdzetel in Oudenburg. Goedlachs, spontaan, enthousiast. “Het was 2 uur vannacht toen we eindelijk klaar waren en ik kon niet meteen de slaap vatten, maar we gaan niet klagen, hé: het is mooi weer én we mogen werken.”

STRCK. Een groot bedrijf leiden én volksvertegenwoordiger in het federaal parlement. Dat vraagt wat van een mens.

Kathleen Verhelst: “De combinatie is niet altijd eenvoudig, inderdaad. Ik ben geen echte politica, maar anderzijds boeit het me wel. Bovendien: in het parlement ben ik een collega van de andere parlementariërs, bij Verhelst blijf ik finaal ‘de baas’. Ik voel me goed bij de kamerfractie van de Open VLD: het zijn correcte mensen en er wordt goed gewerkt. Bovendien kan ik er impulsen geven die onze economie ten goede komen.”

Als politicus moeten we bezig zijn met thema’s die er echt toe doen, zoals werk.

ERP-implementatie

STERCK. Je bent bezig aan een prachtige carrière, die toch wat afwijkt van de toekomst die je ouders destijds voor jou in gedachten hadden?

Kathleen: “Ik ben de jongste van drie kinderen. Mijn vader leidde het familiebedrijf lange tijd met zijn elf jaar jongere broer. Het was de bedoeling dat mijn broer de zaak zou verder zetten en mijn oudere zus een andere mooie carrière tegemoet zou gaan. Voor mij was er niet echt een plan, maar als er al één was, zou dat normaal ook los van het bedrijf hebben gestaan. Alleen: ik wou ook tonen wat ik waard was en heb dus net als mijn zus Grieks-Latijn gedaan en – net als mijn broer– aan UFSIA (intussen opgegaan in Universiteit Antwerpen, red.) TEW gestudeerd.”

STERCK. Hoe kwam je, als ‘jongste dochter’, toch in het familiebedrijf terecht?

Kathleen: “De eerste investering die mijn broer bij zijn intrede deed, was de aankoop van een ERP-pakket, wat in die periode behoorlijk revolutionair was. De goede implementatie ervan was een grote uitdaging. Hij kent mijn kwaliteiten en vroeg me daarom hem te helpen, wat ik finaal alleen deed. Dat was best een pittige opdracht, want een ERP is erg ingrijpend, vermits het implicaties heeft voor alle facetten en medewerkers van een onderneming. Dat bood me de kans om het bedrijf vrij snel van binnen en van buiten te leren kennen. De meerwaarde van het ERP-systeem werd al snel duidelijk, vermits het onze groei mee heeft ondersteund en ook voor goede connecties tussen onze verschillende vestigingen zorgde.”

STERCK. Eigenlijk had je nog andere professionele toekomstdromen. Toch ben je altijd bij Verhelst blijven werken?

Kathleen: “Ik reis heel erg graag en had het bijvoorbeeld ook wel leuk gevonden om in de toeristische sector actief te zijn. Eén van de weinige sollicitaties die ik als pas afgestudeerde heb gedaan, was trouwens bij Jet Air (het huidige TUI, red.). In 2019 heb ik zelfs nog even overwogen om een reisbureau over te nemen, maar uiteindelijk heb ik dat niet gedaan. Als je bekijkt welke impact corona op die sector heeft gehad en ik die branche ook nog had moeten leren kennen, is het misschien maar goed dat dat plan niet is doorgegaan.”

“Soit, eigenlijk ben ik hier altijd gebleven omdat ik mijn verantwoordelijkheid niet uit de weg wou gaan. Een lachertje waren die eerste jaren allerminst: ik werkte mee met mijn oom in de afdeling bouwmaterialen, een markt die destijds nog veel meer een mannenbastion was dan nu. Ze zaten daar niet echt op mij te wachten (lacht), maar toen hij op 51-jarige leeftijd stierf, keek men dan toch naar mij om het familiaal leiderschap te waarborgen door die afdeling aan te sturen.”

Eigenlijk zou er altijd een jonge gast naast een ervaren medewerker moeten staan. Alleen zo kunnen we praktische ervaring en stielkennis doorgeven.

Overname prioritair

STERCK. 2018 en ’19 waren sleuteljaren voor het familiebedrijf. Hoe kijk je daarop terug?

Kathleen: “Nadat mijn overgrootouders in 1925 aandeelhouders werden van steenbakkerijen aan de kust, is de zaak enorm geëvolueerd en uitgegroeid, met talrijke afdelingen en specialisaties. Door de grootte, de diversiteit van de activiteiten en de focus op eigen sterktes, heeft mijn broer Johan zowel Verhelst Aannemingen, Top-Mix (recyclagebedrijf), Verhelst Machines als ons partnership bij Top-Asfalt gekocht. Een jaar later kreeg ik gelukkig de banken achter mij en nadat de familiale aandeelhouders akkoord gingen, kon ik zowel de acht vestigingen van Verhelst Bouwmaterialen, de drie productie-units voor prefab betonproducten, Verhelst Chapebedrijf, Verhelst Natuursteen, Verhelst Logistics en Verhelst Port Operators (overslagbedrijf in de haven van Oostende) aankopen.”

“Ik vergeet het nooit: de finale onderhandelingen met de banken dateren van 2 maart 2019. Dat was één dag nadat de politieke verkiezingslijsten moesten worden ingediend en ik geen respijt meer kreeg. Enkele maanden eerder hadden Vincent Van Quickenborne en Bart Tommelein me gevraagd om de tweede plaats op de lijst voor het parlement van volksvertegenwoordigers op te nemen. Ik hield die boot eerst wat af, omdat de overname van Verhelst voor mij echt wel prioritair was.

Diezelfde maand nog raakte de overname rond én stond mijn telefoon roodgloeiend omwille van mijn politiek engagement. Dan weet je dat je leven – ik was net op ‘tram 5’ gesprongen – nóg intenser wordt.”

STERCK. Stemt het leven als politicus overeen met het beeld dat je ervan had?

Kathleen: “Vooraf had ik er geen verwachtingen over, omdat die rol mij onbekend was. Ik heb in de eerste plaats toegezegd omdat ik de kans kreeg op dat niveau het belang van onze economie meer te laten gelden. Ik wil thema’s aankaarten vanuit de visie van de ondernemer, niét die van de politicus. Over onderwerpen die ik niet ten gronde ken, zal ik me nooit publiek uitspreken. Het is verheugend vast te stellen dat er in de politiek hard wordt gewerkt. Helaas is veel van dat werk ook overbodig, vermits niet alle neuzen in dezelfde richting wijzen. Dat vréét energie. Alleen maar politiek actief zijn, zou me snel ontmoedigen. Net daarom sta ik heel graag nog dagelijks met twee voeten in het bedrijfsleven. Op beide fronten wil ik graag een gps zijn: gedreven, positief, sàmen.”

“Eerlijk: de politiek heeft mijn ogen wel geopend en ik vind Open VLD oprecht een sterk team, met een zeer positieve en constructieve dynamiek. Over de partijgrenzen heen zou het nog beter zijn als elke politicus zich zou focussen op thema’s die er écht toe doen. We moeten niet bezig zijn met het opleggen van extra regeltjes voor specifieke branches: die betutteling is niet nodig, de markt reguleert zichzelf meestal. De focus moet vooral liggen op arbeid, per slot van rekening is dat de motor van onze economie.”

Ecologische ideologie is prima, maar moet altijd gepaard gaan met economische haalbaarheid en efficiëntie.

Eigenwaarde

STERCK. Als ondernemer word je elke dag geconfronteerd met de krapte op de arbeidsmarkt. Zie je daar concrete oplossingen voor?

Kathleen: “De realiteit is dat België vandaag 500.000 inactieven telt. Volgens mij kunnen we een groot deel van die mensen aan het werk krijgen, als ze daar zelf toe bereid zijn. Ik hoor vaak dat mensen van andere origine bij ons de jobs moeten doen omdat onze mensen die zelf niet meer willen doen. Dan vraag ik me af: wie zijn wij om dat te zeggen? Zijn wij daar te goed voor, of zo?”

“Er wordt vaak gesproken over de vele tegenstellingen tussen werkgevers en werknemers, maar in de praktijk valt dat zeer goed mee, vind ik. Een geëngageerde medewerker en werkgever komen doorgaans zeer goed overeen en hebben over veel thema’s zelfs gelijkaardige meningen. Ik ben ervan overtuigd dat het overgrote deel van de Belgen inclusie en diversiteit omarmt, zeker als we merken dat mensen, van welke achtergrond dan ook, hun steentje willen bijdragen tot de maatschappij en moeite doen om zich te integreren. Vergeet niet dat werken enorm heilzaam is voor ons welzijn: voelen dat je iets betekent voor een gemeenschap, kan je gevoel van eigenwaarde een forse boost geven. Hoe vroeger we daarmee beginnen, hoe beter. Bovendien creëert werken, ten opzichte van niét werken, een dubbel positief effect voor de begroting van ons land.”

STERCK. Concepten zoals duaal leren kunnen in dat opzicht van groot belang zijn.

Kathleen: “Absoluut. Kijk, bij ons thuis zijn we momenteel bezig met een ingrijpende verbouwing. Onlangs was er iets verkeerd gegaan. De aannemer had zijn 62-jarige schoonbroer-vakman meegebracht om gezamenlijk dat probleem op te lossen. Prachtig, iedereen content. Eigenlijk zou er op zo’n moment altijd een jonge gast naast zo’n ervaren stielman moeten staan, zodat ze meteen zien hoe iemand dat vanuit zijn knowhow en métier oplost. Tegelijk zien ze dan hoe geestig zoiets kan zijn. Werken moet lonen en moet altijd méér lonen dan niet werken. De Belgische politiek mag op dat vlak gerust nog wat ambitieuzer zijn. Ik ben er dan ook voorstander van om werkloosheidsuitkeringen te beperken in de tijd.”

“Ik kon en kan me nog altijd perfect vinden in ‘Gewoon doen’, de slogan van Open VLD tijdens de vorige verkiezingscampagne. Enerzijds: handen uit de mouwen en vooruit met de geit. Anderzijds: laat ons niet te hoog van de toren blazen, ‘doe moar geweune’. De vorige Verhelst-generaties stonden ook zo in het leven en ik sluit me daar helemaal bij aan.”

STERCK. Is dat ook het levensmotto van uw drie kinderen?

Kathleen: “De rolpatronen die ik vroeger tijdens mijn opvoeding heb gevoeld, zijn intussen gelukkig al een tijdje achterhaald. Mijn man en ikzelf zijn allebei sterk getriggerd door ondernemerschap. We hopen dat onze kinderen die passie ook erven, al betekent dat geenszins dat we hen richting familiale opvolging zullen pushen, integendeel. Ze hebben alle drie gestudeerd voor handelsingenieur; de twee oudsten zijn al afgestudeerd, de jongste is nog volop bezig. De tijd zal uitwijzen of ze op termijn in het familiebedrijf zullen stappen. Via hun studies hebben ze er sowieso wel de basis voor gelegd.”

GPS is letterlijk én figuurlijk mijn leidraad: gedreven, positief én samen.

Zweet

STERCK. Hoe kan je hen daar nog beter op voorbereiden?

Kathleen: “We wilden graag dat ze na hun studies eerst een jaar werkstage bij Verhelst en het bedrijf van mijn man zouden doen, om vervolgens even bij een andere onderneming aan de slag te gaan. Op die manier kunnen ze zich niet alleen beter inleven in de gesprekken aan de keukentafel, maar kunnen ze onze bedrijfscultuur ook vergelijken met die van andere ondernemingen. Zo krijgen ze automatisch ook meer respect voor wat onze vorige generaties hebben opgebouwd. Ik heb mijn overgrootouders nooit gekend, maar zij gaven al blijk van echt ondernemerschap: in 1925 zijn ze gestart als steenbakkers, die al snel voelden dat de markt ook nood had aan andere bouwmaterialen om het land weer op te bouwen na de averij die de Eerste Wereldoorlog had aangericht. Zo hebben ze gaandeweg iets heel moois uit de grond gestampt – ook bij de heropstart na de Tweede Wereldoorlog – maar altijd met de nuchterheid en soberheid die eigen is aan onze familie. Daarom ben ik ook zo blij het familiebedrijf in 2019 in eigen handen te hebben genomen. Alleen maar profiteren van het zweet van vorige generaties: ik mag er niet aan denken.”

STERCK. Verhelst Groep heeft tentakels in verschillende niches van de bouwindustrie. Hoe houden jullie al die balletjes tegelijk omhoog?

Kathleen: “Ik ben dankbaar om dit bedrijf te mogen trekken. We zijn al groot en divers, nu is de ambitie om in zoveel mogelijk welgekozen niches de beste te worden. Dat is een hele boterham, want we steunen op drie pijlers. Ten eerste is er de bouwhandel, waarmee we kunnen inspelen op marktevoluties en trends. Dat is heel boeiend, zeker nu het duurzaamheidsverhaal zo brandend actueel is. Ook het aanbod verruimen met nieuwe producten, zoals recent binnendeuren en hoogwaardige akoestische isolatie, vind ik zalig. Op productievlak is innovatie eveneens een sleutelwoord: standaardiseren om zoveel mogelijk te kunnen automatiseren is cruciaal in een tijdperk waarin het zo moeilijk is nieuwe mensen te vinden. Tegelijk zijn we erg begaan met het beperken van ons grondstoffenverbruik, bijvoorbeeld door bij de productie van bekisting zoveel mogelijk afval te vermijden en bekistingen te hergebruiken. De uitdaging is ervoor te zorgen dat ecologie hand in hand gaat met economie: de ideologie is prima, maar moet gepaard gaan met haalbaarheid en efficiëntie.”

“De logistieke puzzel is altijd de moeilijkste om te leggen. Enerzijds zoeken we voortdurend naar oplossingen om de CO2-impact te verlagen, bijvoorbeeld via transport over water, alternatieve leveringsmodaliteiten in steden, noem maar op. Daarnaast is het een voordeel dat we de markt intussen al via tien vestigingen van bouwmaterialen voorzien. Op die manier vinden onze klanten altijd wel een locatie in hun buurt, waardoor ze bovendien zelf geen te grote voorraden moeten aanleggen: dat kunnen wij voor hen doen.”

Rolmodellen

STERCK. Wat is jouw visie over vrouwelijk ondernemerschap?

Kathleen: “Alles begint bij de opvoeding. Als de ouders alleen hun dochters laten meehelpen in het huishouden en de zonen in de zetel mogen blijven hangen, cultiveer je de traditionele rolmodellen. Ik geloof sterk in ‘practice what you preach’: de bouwsector is van oudsher een mannenbastion en dat is nog altijd gedeeltelijk zo, maar we kunnen dat wel doorbreken. Toen mijn oom op zijn 51ste stierf en ik (32 lentes jong) het bedrijf overnam, waren mijn kinderen respectievelijk 4 jaar, 2 jaar en een boreling. We hadden dan nog het geluk dat de bevallingen telkens in een periode van bouwverlof vielen (lacht).”

“De combinatie ondernemerschap en moederschap is soms inderdaad een heikel punt. Onze drie kinderen hebben tijdens hun humaniora alle drie op internaat gezeten. Zulke beslissingen neem je niet in een handomdraai, ik heb daar heus wel een hele tijd over getobd en voelde me daar aanvankelijk schuldig over. Uiteindelijk zijn ze ons alle drie dankbaar dat we het zo hebben aangepakt. Als andere mensen mij daarover aanspraken, veranderde hun vooroordeel vrij snel in begrip en respect. Wat hebben kinderen eraan als ze elke dag thuis moeten zitten wachten op drukbezette ouders? Als ik zie hoe ze zijn geëvolueerd en luister naar hun ideeën, is het zelfs de beste beslissing die we ooit hebben genomen.”